Rachunek, poza dokumentowaniem sprzedaży w obrocie gospodarczym, może służyć również do rozliczania różnego rodzaju umów cywilnoprawnych. Jedną z nich jest umowa o dzieło. Rachunek w takim przypadku wystawia ta ze stron, która była wykonawcą dzieła.
Dowodem księgowym jest każdy dokument, który może stanowić podstawę zapisów w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Za dowód taki można uznać również rachunek, który wystawiają podatnicy zwolnieni podmiotowo i przedmiotowo z VAT.
Synonimem rachunku na gruncie prawa podatkowego jest termin faktura, rozumiany jako dowód transakcji (najczęściej kupna-sprzedaży lub dostawy). Faktura wystawiana jest przez dostawcę dla odbiorcy. Obowiązujące prawo podatkowe odróżnia jednak pojęcie faktury oraz rachunku.
Rola rachunku, poza sferą podatkową, cywilnoprawną została wyeksponowana przez ustawodawcę również w sferze procesowej.
Zobowiązania pieniężne, których termin płatności nie jest oznaczony, stają się wymagalne „niezwłocznie” po dokonaniu wezwania do zapłaty. Rachunek (faktura) jest tylko jednym z powszechnie stosowanych dokumentów rozliczeniowych, wystawionym na ogół przez dostawcę towaru, stwierdzającym wykonanie umowy sprzedaży bądź dostawy, podlegającym sprawdzeniu przez dłużnika.
Rachunek, czy też faktura, oprócz roli, jaką odgrywa na gruncie prawa podatkowego (jest dokumentem potwierdzającym zawarcie transakcji, mającej znaczenie dla ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego), spełnia również funkcje pokwitowania w sensie cywilnoprawnym.
W obrocie gospodarczym zdarzają się sytuacje, kiedy to pojawiają się różnego typu roszczenia. Każdy nabywca towaru lub usługi powinien zaopatrzyć się w dokument, który będzie stanowił potwierdzenie zawarcia transakcji handlowej. Dowodem takim może być rachunek wystawiony przez przedsiębiorcę, który nie jest podatnikiem VAT, z uwagi na zwolnienie podmiotowe lub przedmiotowe.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą, które korzystają z podmiotowego lub przedmiotowego zwolnienia z VAT, są zobowiązani, na prośbę klienta, do udokumentowania wykonanej transakcji sprzedaży za pomocą rachunku. Poprawne wystawienie takiego dokumentu wiąże się z zachowaniem ustawowo określonych terminów oraz z umieszczeniem na nim obligatoryjnych elementów. Co powinien zawierać poprawnie wystawiony rachunek?
Czynność, jaką jest wystawianie rachunków jest wpisana na stałe w życie przedsiębiorców, którzy korzystają ze zwolnienia (podmiotowego lub przedmiotowego) z VAT. Innymi podmiotami wystawiającymi te dokumenty są osoby prywatne, które nie mają zarejestrowanej działalności, ale uzyskują dochody z tytułu najmu, umowy zlecenia lub umowy o dzieło. W przypadku tych grup poprawne wystawienie rachunku jest bardzo ważnym elementem ich działalności.
Rachunek jest dokumentem potwierdzającym sprzedaż towaru przez przedsiębiorcę zwolnionego z VAT. Pamiętać należy, iż obecnie stosowany rachunek nie jest tym samym, co wcześniejszy rachunek uproszczony, a do jego wystawienia uprawnieni są inne podmioty.
Rachunek, jako sformalizowany dokument w obrocie gospodarczym posiada swój wzór. Jednak w przeciwieństwie do faktur, które uregulowane zostały szczegółowo ustawą oraz rozporządzeniem, rachunek nie jest tak precyzyjnie opisany przepisami prawa.
Rachunek uproszczony był dokumentem wystawianym przez podmiot gospodarczy będący podatnikiem VAT przy sprzedaży usług lub towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności. Był, ponieważ na podstawie nowelizacji przepisów został zniesiony w 2000 roku. Czytaj dalej
Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, bez względu na jej rodzaj oraz wielkość, jest zobowiązana do dokumentowania i ewidencjonowania swojej sprzedaży. To, jaki dokument sprzedaży powinien wystawić sprzedawca zależy ściśle od obowiązujących przepisów prawa. Jedną z dwóch podstawowych form poświadczenia dokonanej transakcji jest rachunek.